Landschapsarchitect Jean-Francois Gauthier van de Academie van Bouwkunst in Amsterdam kreeg de KuiperCompagnons Afstudeerprijs 2020 voor zijn plan om plekken in Brussel om te toveren tot stadsbossen.
Het planten van bomen in de stad om klimaatverandering tegen te gaan wordt steeds meer een nieuw doel op de stedelijke agenda. Er is een interessant contrast op te merken als we naar de gemiddelde levensduur van bomen in steden kijken: 30 jaar. De reden daarvoor is dat bomen in Europese steden nog steeds vanuit een utilitair perspectief en als stadsmeubilair bekeken worden. Aangezien de verwachting is dat 70% van de bevolking tegen 2050 in een stedelijke setting zal leven is een radicale benadering van stadsnatuur noodzakelijk. Bossen zou een voorwaarde moeten worden voor gezond leven en voor stedelijke ontwikkeling
In de toekomst zullen we eerder bossen in onze steden planten dan alleen bomen. Steden zullen zich aan gaan passen aan de behoeften van bosplantgemeenschappen. Er zal ruimte gemaakt worden voor de bossuccessie en om spontane groei te bevorderen. Steden zullen grote voordelen ontvangen in ruil voor ecosysteemdiensten, en stedelijke bossen zullen bijdragen aan de volksgezondheid.
Brusselse bossen
Voor het bekroonde afstudeerwerk ontwikkelde Gauthier – die momenteel milieu- en landschapsontwerper is bij OKRA - nieuwe typologieën voor publieke ruimtes rond boomgemeenschappen in Brussel. Bossuccessie zal een nieuwe tijdelijkheid brengen in de dichtbevolkte Belgische hoofdstad. “In dit project nemen we het centrum van Brussel, het meest getransformeerde deel van de stad, als case studie. Een verborgen watersysteem, kunstmatige topografie en overblijfselen van de oorspronkelijke vallei van Brussel definiëren een potentieel bosgebied. Binnen de omtrek van ons projectgebied, de Boulevard Anspach en zijn omgeving, zijn verschillende stedelijke situaties en zeer contrasterende bos habitats te vinden.”
Er worden vier belangrijke bostypologieën gedefinieerd: de Canyon Forest Boulevard, het Hill Forest Square, het Wetland Forest Park en de Mountain Forest Towers. “Er wordt een groen netwerk aangelegd rond deze vier bostypologieën dankzij bodemcontinuïteit en doorlaatbaarheid. Vanuit deze case studies worden een aantal ontwerpregels geformuleerd waarbij belangrijke stedelijke habitats, boomgemeenschappen, een successie strategie en stedelijke voordelen worden onderzocht. Deze richtlijnen kunnen de basis vormen voor een matrix voor de European Forest City.”
De jury van de KuiperCompagnons Afstudeerprijs is niet alleen onder de indruk van de grondige aanpak – Gauthier heeft veel aandacht voor de bodem, het watersysteem en successieprocessen –, maar ook de verbeeldingskracht die uitgaat van de poëtische, ietwat dromerige tekeningen.
