De stad Antwerpen wil het administratief centrum 'Den Bell' een nieuwe groene invulling geven. De stad wil hiermee een voorbeeldrol opnemen en in de binnenstad ruimte creëren voor groen en water. Het ontwerpteam werd zopas aangesteld.
Het administratief centrum den Bell aan het Francis Wellesplein op het Zuid in Antwerpen bestaat naast de bekende toren uit een driehoekig gebouw en een semipubliek binnenplein, dat vrij toegankelijk is vanop de straat. Het huidige plein is verhard en heeft een beperkte hoeveelheid groen. Door het plein en de omgeving te vergroenen, wil de stad Antwerpen een voorbeeldrol opnemen om de klimaatuitdagingen het hoofd te bieden. Dit moet helpen om slimmer om te gaan met regenwater, bescherming te bieden tegen extreme hitte en de biodiversiteit te versterken.
Omwille van de beperkte publieke ruimte in de stad, wordt er steeds meer gekeken naar de mogelijkheden van daken (zowel publieke als private) om de stad klaar te maken voor de toekomst. Met dit project werkt de stad hierop verder en wil ze de schaal, de locatie en het onderbenutte potentieel van het administratief centrum Den Bell inzetten. Het is een belangrijke stap in een systeemverandering waarbij de stad haar eigen patrimonium stelselmatig inzet om de klimaatuitdagingen het hoofd te bieden en zelf het goede voorbeeld te geven dat ook burgers en bedrijven inspireert en motiveert. De enorme oppervlakte aan platte daken op Den Bell biedt een uniek potentieel voor groene daken wat voor afkoeling in de zomermaanden kan zorgen, slim waterbeheer stimuleert en voor een aangenamer uitzicht zorgt (de lagere daken) voor werknemers en buurtbewoners. Daarnaast zijn enkele daken perfect toegankelijk te maken waardoor ze nieuwe (semi-)publieke groene buitenruimtes kunnen worden. Dit creëert een enorme meerwaarde voor iedereen die Den Bell bezoekt of er werkt.
Voorbeeldproject
Het ontwerpteam OMGEVING zal in samenwerking met Bollinger Grohmann, de stadsboerencoöperatie PAKT, B-GT en Yellow Window den Bell omvormen tot een groene stadsoase. Naast een realistische en inspirerende visie overtuigde ze de jury met hun aanpak rond multifunctioneel ruimtegebruik. “Den Bell ligt in een wijk die zeer verhard is en waar je het hitte-eilandeffect erg voelt”, zegt Tompy Hoedelmans van OMGEVING. “We zijn gaan kijken wat we kunnen doen om het binnenplein, de gevels en de daken te vergroenen en klimaatbestendig te maken. Het voorstel creëert een sterke samenhang tussen het binnenplein en de daken met geïntegreerde ontwerpingrepen voor vergroening (klimaatborders en gevelgroen), verblauwing (waterretentiedaken en waterpartijen op het plein) en hittereductie (maximale ontharding, bomen en pergola). Het flexibel binnenplein richt zich op verschillende doelgroepen en biedt zo een grote maatschappelijke meerwaarde.”
Bedoeling is om het enorme gebouw te transformeren tot een klimaatadaptieve stadsoase met groendaken, begroeide gevels en een multifunctionele binnentuin. De ambitie is om een geïntegreerd project van minstens 2000m² groendaken- en gevels te realiseren die de uitdagingen rond hitte, water en biodiversiteit aangaan. Er zullen verschillende types van groendaken water opvangen, de luchtkwaliteit verbeteren, voor extra verkoeling zorgen en bijkomende noodzakelijke groene buitenruimtes genereren. Het binnenplein is het dak van de ondergrondse fietsenstalling en biedt dus extra potentieel om te experimenteren met het vergroenen van publiek toegankelijke daken.
Aangezien de wijk een van de meest watergevoelige is in de binnenstad, zal de stad Antwerpen maatregelen treffen om het regenwater in en op Den Bell maximaal uit de riool te houden. Zo wordt de waterveiligheid van het gebied verhoogd. Het regenwater wordt vastgehouden en zoveel mogelijk hergebruikt. Bovendien biedt het kwaliteitsvolle publieke ruimte voor zowel de werknemers als de wijkbewoners.
Stadslandbouw
In het conceptplan werd onder meer een moestuin met serre uitgetekend op een van de daken. Daar zouden bijvoorbeeld workshops kunnen doorgaan. Een ander dak kan benut worden als vergaderplek in openlucht. Het stadslandbouwproject van PAKT zag in 2017 het licht op de daken van de gelijknamige bedrijvensite nabij het Groen Kwartier. Vandaag leren zo’n 150 amateur-boeren er tuinieren op de daken. Er werd ook een professionele coöperatie opgericht. Die geeft boeren die rond de stad aan landbouw doen de kans om op de site hun groenten te verkopen. In geen tijd groeide PAKT uit tot een inspirerend pioniersproject dat stadsgroei en eetbaar stadsgroen cultiveert.
Wie werkt eraan mee?
Met de vergroening van Den Bell wil de stad Antwerpen een inspirerend voorbeeldproject op de kaart zetten dat haar klimaatambities in de verf zet. Het ontwerp waarmee het team de wedstrijd gewonnen heeft, zal in de komende periode verder worden uitgewerkt, in overleg met de medewerkers van Den Bell en de buurtbewoners.
Het initiatief voor dit geïntegreerd project gaat uit van AG Vespa/Vastgoed en de dienst Stadsontwikkeling van de stad Antwerpen. De uitwerking ervan zal gebeuren in samenwerking met verschillende betrokken stadsdiensten. Het project wordt ook financieel ondersteund door een subsidie van de Vlaamse Overheid - Departement omgeving.
