De landbouwersprotesten in februari maakten duidelijk dat de landbouw in ons land en in Europa op zijn limieten botst. Diverse experts wezen erop dat de nodige vernieuwing in de landsbouwsector in veel gevallen hand in hand kan gaan met natuurontwikkeling.
In Vlaanderen is er een groeiende aandacht voor voedselbossen en voor agroforestry. Bij agroforestry of boslandbouw combineren landbouwers de productie van gewassen of het kweken van vee met bomen of struiken als extra productiegewas op hetzelfde perceel. De bomen leveren behalve een extra inkomstenbron voor de landbouwer in de vorm van hout of vruchten (fruit, noten) ook een buffer voor vee en gewassen tegen extreme weersomstandigheden. Ze capteren bovendien koolstof in hun hout en in de bodem, bevorderen de bodemkwaliteit en verhogen de agrofunctionele (dus voor landbouw ook nuttige) biodiversiteit op het perceel. De totale voedselproductie is efficiënt per oppervlakte-eenheid en divers, waardoor de risico’s voor de landbouwer beter gespreid zijn.
Dit maakt agroforestry een interessant en klimaatvriendelijk productiesysteem. Om de kosten van aanplant en onderhoud te reduceren, zijn bovendien verschillende steunmaatregelen beschikbaar. De afgelopen jaren meldden gemiddeld 20 tot 30 landbouwers zich voor die subsidies aan. Toch ondervinden geïnteresseerden vaak nog barrières. Om agroforestry sneller ingang te laten vinden in Vlaanderen, is naast een ambitieus en sterk stimulerend beleid ook kennisdeling met landbouwers en landbouwers in opleiding nodig. Daarom werkt het Consortium Agroforestry Vlaanderen met ILVO als coördinator aan verschillende kennistools en handvaten. Van teelttechnische kennis tot kosten-baten inschattingen, van individuele bedrijfsbegeleiding en beslissingsondersteunende tools tot dit eerste, interactieve lesplatform.
Om aan de groeiende interesse voor agroforestry tegemoet te komen, lanceert ILVO de E-academy Agroforestry, een gratis online lesplatform over agroforestry. Op het platform met zes interactieve lesmodules vinden landbouwers maar ook leerkrachten in het land- en tuinbouwonderwijs, beleidsmakers en adviseurs basis- én diepgaande kennis over het teeltsysteem. Van de interacties tussen boom, dier en gewas die het systeem robuust maken tot de praktische aanleg, boomkeuze en het onderhoud. ILVO bouwde het lespakket in samenwerking met de Nederlandse Hogeschool Van Hall Larenstein in het kader van het Europese project Farmlife, maar zal het blijven beheren en updaten samen met het Consortium Agroforestry Vlaanderen.
Zes modules, anderhalf uur leertijd per module
Het lesplatform is gratis beschikbaar op de drukbezochte website van het Consortium. Het bevat zes interactieve modules die samen een samenhangende reeks vormen of individueel kunnen worden gevolgd. Hierdoor kunnen landbouwers of andere geïnteresseerden op eigen tempo de lesmodule(s) volgen. Gemiddeld duurt het anderhalf uur om één module te voltooien. De eerste module biedt basisinfo over het teeltsysteem maar de volgende modules gaan dieper in op specifieke topics: boomsoortenkeuze, interacties tussen boom, dier en gewas, aanplant en beheer, het opstellen van haalbare doelen (visievorming) en ontwerp. In de loop van 2024 volgt een zevende module over agroforestry verdienmodellen.
ILVO-onderzoeker Sarah Carton legt in een filmpje uit hoe het werkt: Welkom bij de E-Academy Agroforestry!
De E-Academy is een product van ILVO en de Nederlandse Hogeschool Van Hall Larenstein binnen het EU-Project Farmlife.
Bron foto: Agroforestry © ILVO
